Top Commitment
Een nieuw jaar, een frisse start! Waarin we mét elkaar als RIC-community weer flinke stappen gaan zetten in de professionalisering van het innovatieklimaat van de rijksoverheid. Een mooie ambitie
Nu is de jaarwisseling een prachtig moment om de vruchten te plukken van onze reflecties onder de kerstboom. Want, vrij vertaald naar een Engelse uitdrukking: je moet eerst achteruit stappen om echt ver te kunnen springen. En daarbij: de échte ontdekkingsreis bestaat niet uit het vinden van nieuwe landen, maar uit het krijgen van nieuwe ogen, aldus de Franse intellectueel Marcel Proust.
Afgelopen jaar had ik het genoegen om te gast te zijn bij veel lopende innovatietrajecten. En om te mogen participeren aan verschillende workshops - onder meer tijdens INNOvember- en opleidingsdagen. Hierin werd gesproken over, en geoefend met, innovatie-casuïstiek.
Wat me opviel is dat innovatoren vaak bevlogen mensen zijn die hard werken. Vaak ploeteren ze hierbij tegen de stroom van het bestaande in. En moeten ze steeds weer door nieuwe (overwegend interne) hoepels springen en bedelen om mensen en middelen. En, helemaal frappant: ze moeten regelmatig collega’s overtuigen van het nut van innoveren, vooral die van het primaire proces (lees: de lijn). Terwijl ze het uiteindelijk juist voor deze collega’s doen.
Als ik die innovatoren dan vraag welke rol hun bovenbazen in het proces hebben, wordt het vaak stil. Terwijl we allemaal weten dat een innovatie volstrekt kansloos is als de top zélf er geen rol van betekenis in vervult. Domweg omdat je bij een innovatie samen iets doet wat je nooit eerder hebt gedaan. Waarbij je moet experimenteren via pilots, proeftuinen of living labs. En weloverwogen risico’s moet durven nemen die aanvaardbaar zijn in relatie tot de resultaten die je verwacht. Passend in het groter geheel van waar we na het innovatietraject staan.
Buiten de lijntjes kleuren dus. En daarin moet juist het senior-management mede-eigenaarschap tonen! Niet alleen begrijpen dat je in een innovatietraject niet – zoals bij het regulier proces– stuurt op kosten, rechtmatigheid en risico’s, maar vooral op te verwachten impact. Daarbij hoort dat topambtenaren ook zélf activiteiten vervullen op het niveau waarvoor ze zijn besteld.
- Zoals bijdragen aan de totstandkoming van een gedragen visie,
- gesprekken over innovatie met partners op topniveau,
- ruimte bieden voor regelarme zones en
- het met verve toelichten waarom de innovatie nodig is – voorzien van een klinkende valuecase.
Om zó dat vereiste commitment ook te tonen.
Als de top zélf geen rol van betekenis vervult is innovatie kansloos
En dan niet in de vorm van een tafel vol directeuren, maar één portefeuillehouder: een gecommitteerde bovenbaas met doorzettingsmacht die je als innovator ’s avonds een appje kunt sturen. Waarmee je van tijd tot tijd kunt sparren. Heel simpel: iemand die er óók wakker van ligt!
En laten we wel wezen: als je écht innoveert, doe het dan ook innovatief. Dus in cocreatie mét die gebruiker. De afnemer. En juist daarvoor is eigenaarschap van senior-management essentieel.
Dit alles is taai en ingewikkeld, maar wel noodzakelijk. En onthou ook wat goeroe Simon Sinek ons leerde: ‘als je echt iets wilt bereiken in de wereld, moet je accepteren dat niet iedereen je aardig vindt’. Vind je het wel belangrijk dat iedereen aardig tegen je doet? Word dan toch maar gewoon ijscoman.
Mag ik jullie een innovatief 2025 toewensen?
Dirk-Jan de Bruijn- RIC voorzitter
We willen proberen om in 2025 maandelijks iemand over innovatie aan het woord te laten in een blog of interview. En als dat lukt, maken we er een estafette van.
Dus: welke innovatieprofessional biedt zich aan om als volgende dit podium te benutten? Geef je op via ric@rijksoverheid.nl