How to sessie Regelen van experimenteerruimte: hoe krijg je een olifant aan het dansen?

Maandagochtend 4 november klokslag 9.00 vond online de start van de INNOvember maand plaats met de eerste van vier How to sessies plaats over innoveren. Een kleine honderd mensen van verschillende ministeries en andere overheden spraken met elkaar onder de bezielende leiding van Pepijn Nicolas over ervaringen en uitdagingen bij het creëren van experimenteerruimte.

Paul Meijer van Rijkswaterstaat, Lars van het Ministerie van LVVN en Hidde Kamst van de Gemeente Den Haag hielden een korte pitch over hun ervaringen. Vervolgens gingen de deelnemers in break out sessies met elkaar in gesprek.  In het slotgesprek was de olifant prominent aanwezig: hoe krijg je een olifant aan het dansen? Hoe creëer je een olifantenpaadje om op te starten? Aan het einde kregen de deelnemers een digitale goodbag met daarin papers en presentaties van degenen die de aftrap hielden en de pitches van de sprekers.

olifant op een koord

Een tipje van de sluier van deze sessie:

  • Lars Kramer van het Ministerie van LVVN vertelde over een netwerk van experimenteerlocaties dat opgebouwd wordt. Op dit moment zijn er veel losse pliots maar wordt gemist om echt integraal te kijken. Daarom nu een regeling opgesteld om dat mogelijk te maken. Eén van de uitdagingen was om de eindgebruiker echt te betrekken. Dit is gedaan door bij het maken van de regeling zelf de boeren te betrekken en te waarderen. Daarnaast is wet- en regelgeving een grote uitdaging bijvoorbeeld om te testen met gewassen buiten de kalenderruimte om.
  • Hidde Kamst vertelde over een zelfrijdende afvalverzamelrobot die gebruikt is als gimmick bij het opzetten van Living Lab Smart City Scheveningen. Dit werd gezien als autonoom rijdend voertuig in de buitenruimte waar nog geen wet- en regelgeving voor was. De oplossing? Een olifantenpaadje: Onder de 5 km/ uur wordt het niet gezien als voertuig, dus met 4,9 km per uur laten rijden. Uiteindelijk heeft de robot erg geholpen om aandacht en draagvlak voor het living lab te creëren.
  • Paul Meijer vertelde over hoe Rijkswaterstaat als boer aan de slag gaat ondermeer met olifantengras en vlas in een hoeve waarvan de grond voor een wegverbreding onteigend was. De wegverbreding ligt stil en de hoeve wordt in de tussentijd op een nieuwe manier benut: voor het ontwikkelen van gewassen die bij circulair werken gebruikt kunnen worden in de infrastructuur van Rijkswaterstaat. Met een house warming op de plek werd iedereen uitgenodigd om te komen kijken en mee te denken. Goed om zo buiten je eigen organisatie te kunnen stappen en echt met ondernemers, ontwerpers, onderwijs, overheden en omgeving aan de slag te gaan.  

Tien tips over experimenteerruimte uit de sessie die we je niet willen onthouden:

  1. Gewoon beginnen, zie het als een olifant die je moet laten dansen op een koord. Starten geeft ook energie en die beren op de weg komen vanzelf. Rijdende trein heeft ook zwaan kleef aan werking. Achteraf permissie vragen.
  2. Denk groot, maar maak het voor anderen klein in behapbare stapjes.
  3. Betrek mensen die wel willen, positief en energiek zijn om het voor elkaar te krijgen
  4. Doe het samen: werk samen met mensen van buiten je organisatie en stap echt letterlijk buiten alle organisaties door een externe plek te zoeken om echt samen gelijkwaardig aan de slag te gaan. 
  5. Kleur niet meteen te gedetailleerd in, ga open het gesprek aan en maak gebruik van serendipiteit om tot onverwachte gezamenlijke inzichten en ideeën te komen. 
  6. Tweebenigheid in en uit je organisatie moet je slim gaan spelen. 
  7. Doe dingen die net niet passen in je organisatie, maar wel passend te maken zijn. Maar koppeling met hard core van je eigen organisatie moet je altijd wel kunnen maken. 
  8. Kijk breder dan de experimenteerruimte, maar ook naar hoe je het later gaat opschalen.
  9. Ga aan de slag met onderwijs (MBO, HBO en universiteit) is echt een win-win: voor studenten leerzaam, voor collega’s inspirerend.
  10. Je hebt niet alleen fysieke ruimte nodig, maar ook figuurlijke ruimte. Falen is onderdeel van het proces maar kijk ook goed hoe je daar op een goede manier mee omgaat zodat een partij niet onevenredig de dupe wordt (bv compenseren van boeren die hun nek uitsteken) en je ervan leert.